Samen de toekomst bouwen! een interview met Bob de Wit

“We zitten nu in een overgangsperiode naar een nieuwe maatschappijvorm”

Op 15 november 1971 werd de Intel Microprocessor geïntroduceerd, wat het begin markeerde van de vierde industriële revolutie. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar snel op in de periode die volgt. Bob de Wit, hoogleraar Strategic Leadership bij Nyenrode Business Universiteit, stelt echter: “De huidige digitalisering beschouw ik als een nieuwe maatschappelijke golf, een opvolger van de industriële revolutie en niet als onderdeel daarvan. Arbeid en kapitaal, de belangrijkste maatschappelijke factoren in de maatschappij tijdens de industriële revolutie, zijn in disbalans gebracht door digitalisering. Daarom stel ik dat we nu in een overgangsperiode zitten naar een vierde, nieuwe maatschappijvorm. Het coronavirus en alle gevolgen daarvan zijn in mijn ogen een aanjager voor deze overgang.”

De maatschappijvorm van de toekomst

Bob de Wit claimt dat we op de drempel staan van een nieuwe maatschappijvorm, de ‘society 4.0’. “De factoren op basis waarvan we een maatschappij vormen en maken veranderen. Ooit hadden we een feodale maatschappijvorm, waarbij je als je land in je bezit had heel rijk was. Aan het eind van die periode begon handel op te komen en steeg de economische waarde hiervan, als gevolg waarvan de handelsrepubliek werd opgericht. Nederland was toen meer dan 40 jaar het rijkste land ter wereld, met slechts 1 miljoen inwoners. In 1764 werd het begin van de industriële revolutie gemarkeerd. In een tijd waarin massaproductie opkomt, ontstond er weer een nieuwe maatschappijvorm op basis van arbeid en kapitaal als maatschappelijke factoren. De laatste jaren zien we dat de verhouding tussen arbeid en kapitaal verandert door digitalisering. Dit zorgt ervoor dat arbeid steeds belangrijker wordt op een andere manier en het begrip kapitaal verandert.”

Hoe gaat deze maatschappijvorm er dan uit zien?

“Technologie geeft de mogelijkheid voor meer macht en dat is het punt waar we nu zijn aangekomen, in een overgangsperiode naar een nieuwe maatschappijvorm waar digitale technologieën een belangrijke rol spelen. Er is op dit moment een soort machtsstrijd gaande welke kant het opgaat. Tussen iedere overgang naar een andere maatschappijvorm zien we telkens een onrustige periode en dat is ook nu weer het geval met het COVID-19 virus. Ik heb goede hoop dat dit alles gaat zorgen voor een betere samenleving, een maatschappij waarin de burger centraal staat. Dezelfde technologieën die nu zorgen voor controle, zoals bijvoorbeeld in China veel gebeurt, kunnen namelijk ook zorgen voor vrijheid. Massaproductie is door onder meer 3D printen steeds minder nodig. Je kunt alles van veel dichterbij halen. Ik voorspel dat de maatschappij meer decentraal georganiseerd wordt en dat er autonome regio’s gaan ontstaan. De macht verdwijnt bij grote multinationals, die nu de aarde uitbuiten en alle resources opmaken. Dat betekent dat er ruimte komt voor MKB en familiebedrijven, die hun eigen omgeving en regio vooropzetten in plaats van hun eigen gewin.

Want een van de dingen die fout is gegaan in het industriële tijdperk is dat grote bedrijven zoals Uber en Amazon al het geld uit de maatschappij halen, maar dit niet teruggeven. We zijn gegaan van stakeholder capitalism naar shareholder capitalism. We moeten terug naar bedrijven die zich verantwoordelijk voelen voor hun regio en niet alleen kijken naar het maken van winst. De betrokkenheid van de mensen is key hierin.”

Hoe moeten bouwbedrijven inspringen op deze ontwikkelingen?

“De nieuwe maatschappijvorm heeft zeker voor bouwbedrijven een grote impact. Eén van de dingen die ik leiders van bedrijven wil meegeven is dat we de periode waar we nu in zitten moeten we vooral niet als uitgangspunt nemen voor de toekomst! Zoals gezegd moeten bedrijven, zeker in de bouwsector, gaan kijken naar regionaal werken en vaste samenwerkingen. Ga integraal denken bij gebiedsontwikkelingen: het is niet alleen een plek om te wonen, maar zorg ook dat je er kunt werken, leren en bijvoorbeeld energie opwekken. Alles wat je nodig hebt moet je lokaal kunnen halen. Als bedrijf en als mens moet je onderdeel worden van een samenleving en je hiervoor verantwoordelijk voelen. Dit is echt een fundamentele verandering voor veel bedrijven. En zeker voor bouwbedrijven, omdat die over het algemeen vrij conservatief zijn. Ik wil iedereen meegeven om na te denken over het volgende: hoe ziet een regio van de toekomst eruit?”

Oproep voor alle bouwbedrijven!

“Ben je na het lezen van dit artikel geïnspireerd geraakt? Ik ben altijd op zoek naar bedrijven die hun rol willen nemen, zowel in het ontwerpen als het bouwen aan de maatschappij van de toekomst. Sluit je aan bij een actieve regio, ga samen aan de slag met het vraagstuk hoe een wijk van de toekomst eruit kan zien. Ga vervolgens op kleine schaal experimenteren, ga samen de regio van de toekomst vormgeven. Denk in het belang van je nageslacht, want daar doen we het voor!

Ben jij een bouwbedrijf met een eigen landpositie? Ik wil graag met jou experimenteren om samen de regio van de toekomst te creëren!

Neem contact op met Bob de Wit als jij als bouwbedrijf in wilt gaan op deze uitdaging!

Over Bob de Wit

Bob de Wit is hoogleraar Strategic Leadership bij Nyenrode Business Universiteit, is directeur van het strategie adviesbedrijf Strategy Works en lid van de Rotterdam Economic Council. Gaandeweg in zijn studieperiode en werkende leven ontdekte De Wit waar zijn kracht en uitdaging lagen. Na een Bachelor Psychologie deed hij een MBA Bedrijfskunde en werd bij toeval gevraagd om een nieuw lesprogramma te schrijven voor de cursus Organisatiekunde voor de Open Universiteit. “Ik ontdekte dat ik de combinatie tussen lesgeven en schrijven ontzettend leuk vindt. Hierin kan ik mijn creativiteit helemaal kwijt. Na mijn MBA ben ik gaan promoveren, maar ik ontdekte dat ik alle strategieboeken die gebruikt werden ontzettend slecht vond. Toen ben ik er zelf maar een graag schrijven en in 1994 heb ik mijn eerste druk uitgebracht van ‘Strategy – an international perspective’.” Dat werd in Europe direct een hit en inmiddels is het boek al aan de 6e druk toe. Zo rolde De Wit in het vak van schrijver én docent.

In 2012 werd hij hoogleraar Strategic Lederschip bij Nyenrode Business Universiteit en tot 2018 was Bob de Wit bij Nyenrode Co-director van het Strategy Center. Op dit moment is hij een veelgevraagde spreker vanwege zijn nieuwe boek Society 4.0.